Çka përfaqësojn taksat dhe cilat janë parimet që mbështetet taksimi?

Taksat përfaqësojnë transferime të detyrueshme monetare nga individët, firmat dhe institucionet e ndryshme te qeveria (në nivele qëndrore apo lokale). Taksimi mbështetet në një varg parimesh. Parimi i përfitimit. Sipas këtij parimi njerëzit duhet të taksohen në përpjesëtim me përfitimet që ata sigurojnë nga programet qeveritare. Zbatimi praktik i këtij parimi, kur është fjala për të mirat publike, paraqitet i vështirë, përderisa është e vështirë të përcaktohen preferencat e individeve për të mira publike, pra edhe të maten përfitimet e individeve të veçantë prej tyre. Një parim tjetër i rëndësishëm është parimi i aftësisë për të paguar. Sipas këtij parimi, barra e taksës shpërndahet midis individëve në pajtim me aftësinë e tyre për të paguar, dmth në pajtim me të ardhurat dhe pasurinë e tyre. Parimi i aftësisë për të paguar shpesh interpretohet edhe si parim i barazisë së sakrificave, ku “sakrifica” i referohet humbjes në dobishmërinë e individit për shkak të pagimit të taksës. Por koncepti i barazimit të sakrificave është një koncept relativisht i papërcaktuar dhe mund të interpretohet në mënyra të ndryshme, si barazi e sakrificave absolute, barazi e sakrificave proporcionale (në raport me dobishmërinë totale), apo barazia e sakrificave marxhinale.

Parimi i drejtësisë horizontale. Sipas këtij parimi, individët me të ardhura (pasuri) të barabarta, duhet të taksohen në mënyrë të barabartë. Parimi i drejtësisë horizontale plotësohet me parimin e drejtësisë vertikale. Sipas këtij parimi, në qoftë se individët me të ardhura (pasuri) të barabarta taksohen në mënyrë të barabartë, individët me të ardhura (pasuri) të pabarabarta duhet të taksohen në mënyrë të pabarabartë.

loading...

Lexo edhe: