Epilepsia, sëmundja kronike e trurit që prek të gjitha moshat: Simptomat, Shkaqet, Trajtimi |
- Epilepsia, sëmundja kronike e trurit që prek të gjitha moshat: Simptomat, Shkaqet, Trajtimi
- Çrregullimit e shëndetit mendor, të referuara si sëmundje: Ja cilat janë më të zakonshmet dhe simptomat e tyre
- Fëmijët me sëmundje gjaku, në vështirësi për gjak, prindërit: Vijmë 3 herë në muaj, kemi paguar transport deri në 150 mijë lekë (të vjetra)
- Mjeku Alket Koroshi, ju përgjigjet pyetjeve në lidhje me vaksinat anti Covid-19
| Epilepsia, sëmundja kronike e trurit që prek të gjitha moshat: Simptomat, Shkaqet, Trajtimi Posted: 13 Jan 2021 04:06 AM PST Përshtati në shqip: Daniela Burnazi Rreth 50 milion njerëz në të gjithë botën vuajnë nga epilepsia, duke e bërë atë një nga sëmundjet më të zakonshme neurologjike në të gjithë botën. Gati 80% e njerëzve me epilepsi jetojnë në vende me të ardhura të ulëta dhe të mesme. Është vlerësuar se deri në 70% e njerëzve që vuajnë nga epilepsia mund të jetojnë pa kriza nëse diagnostikohen dhe trajtohen siç duhet. Rreziku i vdekjes së parakohshme në njerëzit me epilepsi është deri në tre herë më i lartë sesa për popullatën e përgjithshme. Tre të katërtat e njerëzve me epilepsi që jetojnë në vendet me të ardhura të ulëta nuk marrin trajtimin e duhur. Në shumë pjesë të botës, njerëzit me epilepsi dhe familjet e tyre vuajnë nga stigmatizimi dhe diskriminimi. Epilepsia është një sëmundje kronike jo-komunikuese e trurit që prek rreth 50 milion njerëz në të gjithë botën. Karakterizohet nga kriza të përsëritura, të cilat janë episode të shkurtra të lëvizjes së pavullnetshme që mund të përfshijnë një pjesë të trupit (të pjesshëm) ose të gjithë trupit (të përgjithësuar) dhe ndonjëherë shoqërohen me humbje të vetëdijes dhe mos kontroll të funksionit të zorrëve ose fshikëzës. Episodet e krizës janë rezultat i shkarkimeve të tepërta elektrike në një grup qelizash të trurit. Pjesë të ndryshme të trurit mund të jenë vendi i shkarkimeve të tilla. Konfiskimet mund të ndryshojnë nga gabimet më të shkurtra të vëmendjes ose hovat muskulore deri në konvulsione të rënda dhe të zgjatura. Një krizë nuk nënkupton epilepsi (deri në 10% e njerëzve në të gjithë botën kanë një krizë gjatë jetës së tyre). Epilepsia përcaktohet se ka dy ose më shumë kriza të paprovokuara. Epilepsia është një nga kushtet shëndetësore më të vjetra të njohura në botë, me të dhëna të shkruara që datojnë që nga 4000 pes. Frika, keqkuptimi, diskriminimi dhe stigmatizimi shoqëror kanë rrethuar epilepsinë për shekuj me radhë. Kjo njollë vazhdon në shumë vende sot dhe mund të ndikojë në cilësinë e jetës për njerëzit me këtë sëmundje dhe familjet e tyre. Shenjat dhe simptomat Karakteristikat e krizave ndryshojnë dhe varen nga vendi ku fillon shqetësimi për herë të parë në tru dhe sa larg përhapet. Si fillim mund të ndodhin simptoma të përkohshme, të tilla si humbja e vetëdijes, mos kontroll në lëvizje, probleme me dëgjimin, shikimin, disponimin dhe me funksione te tjera njohëse. Personat me epilepsi kanë tendencë të kenë më shumë probleme fizike (të tilla si fraktura dhe mavijosje nga dëmtimet që lidhen me konfiskimet), si dhe nivele më të larta të kushteve psikologjike, përfshirë ankthin dhe depresionin. Në mënyrë të ngjashme, rreziku i vdekjes së parakohshme tek njerëzit me epilepsi është deri në tre herë më i lartë sesa tek personat e tjerë. Globalisht, rreth pesë milion njerëz diagnostikohen me epilepsi çdo vit. Në vendet me të ardhura të larta, vlerësohet të ketë 49 në 100 000 njerëz të diagnostikuar me epilepsi çdo vit. Në vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme, kjo shifër mund të jetë deri në 139 për 100 000. Shkaqet Epilepsia nuk është ngjitëse. Megjithëse shumë mekanizma themelorë të sëmundjes mund të çojnë në epilepsi, shkaku i sëmundjes është ende i panjohur në rreth 50% të rasteve. Shkaqet e epilepsisë ndahen në kategoritë e mëposhtme: strukturore, gjenetike, infektive, metabolike, imune dhe të panjohura. Shembujt përfshijnë:
Trajtimi Konfiskimet mund të kontrollohen. Deri në 70% të njerëzve që jetojnë me epilepsi mund të bëhen pa kriza me përdorimin e duhur të medikamenteve antisizure. Ndërprerja e ilaçeve kundër krizës mund të konsiderohet pas 2 vitesh pa kriza dhe duhet të marrë parasysh faktorët përkatës klinikë, socialë dhe personalë. Një etiologji e dokumentuar e krizës dhe një model elektroencefalografie anormale (EEG) janë dy parashikuesit më të qëndrueshëm të përsëritjes së krizës. Burimi: Ëorld Health Organization |
| Posted: 13 Jan 2021 02:55 AM PST Përshtati në shqip: Daniela Burnazi Çrregullimet e shëndetit mendor, ndonjëherë të referuara si sëmundje, ndikojnë në mendimet, gjendjet shpirtërore dhe sjelljet e atyre që preken. Megjithëse nuk ka një lidhje të qartë midis gjenetikës dhe gjasave për të pasur një çrregullim të shëndetit mendor, faktorët e stilit të jetës si dieta dhe aktiviteti i një individi mund të ndikojnë në shfaqjen e depresionit, ankthit dhe kushteve të tjera që prekin shëndetin mendor. Në këto postim do të paraqesim çrregullimet më të zakonshme të shëndetit mendor dhe simptomat e tyre: Çrregullimet e ankthit: është kategoria më e zakonshme e çrregullimeve mendore, në SHBA prek 40 milion të rritur mbi 18 vjeç. Çrregullimet e ankthit bëjnë që pacientët të përjetojnë shqetësim dhe frikë të shpeshtë. Çrregullimet e humorit: Rreth 1 në 10 të rritur vuan nga një lloj çrregullimi i humorit. Ndërsa është normale të përjetosh ndryshime të humorit herë pas here, njerëzit me çrregullime të humorit jetojnë me simptoma më të vazhdueshme dhe të rënda që mund të përkeqësojnë jetën e tyre të përditshme. Në varësi të çrregullimit specifik, njerëzit mund të përjetojnë një humor të vazhdueshëm të trishtuar, të shqetësuar ose “bosh”; ndjenjat e pashpresës; vetëvlerësim i ulët; faji i tepruar; mungesë motivimi etj. Terapia, medikamentet kundër depresionit dhe kujdesi për veten mund të ndihmojnë në trajtimin e çrregullimeve të humorit. Çrregullimet më të zakonshme të humorit janë:
Çrregullimet psikotike: Ata që vuajnë nga çrregullimet psikotike mund të mos jenë në gjendje të dinë se çfarë është e vërtetë dhe çfarë jo. Ky grup i çrregullimeve mendore ndryshon ndjenjën e realitetit të një individi. Shkencëtarët besojnë se disa viruse, problemet me mënyrën sesi funksionojnë qarqet specifike të trurit, stresi ekstrem ose trauma dhe disa forma të abuzimit me medikamente mund të luajnë një rol në zhvillimin e çrregullimeve psikotike. Çrregullimet më të zakonshme psikotike përfshijnë:
Çmenduria (demencia): është një term që mbulon një gamë të gjerë të kushteve specifike mendore. Ata që vuajnë nga çrregullime të lidhura me çmendurinë mund të përjetojnë një rënie të aftësive të tyre njohëse, shpesh mjaft të rënda për të dëmtuar jetën e përditshme dhe funksionin e pavarur. Ndërsa kjo kategori përfshin një mori kushtesh, sëmundja Alzheimer përbën 60 deri në 80% të rasteve të demencës. Ai shkatërron ngadalë aftësitë e kujtesës dhe të të menduarit dhe heq përfundimisht aftësinë për të kryer detyrat më të thjeshta. Format e tjera të demencës janë:
Çregullimet e ngrënies: Këto çrregullime kanë të bëjnë më shumë sesa marrëdhëniet e një individi me ushqimin. Ato janë çrregullime mendore komplekse që shpesh kërkojnë ndërhyrje nga ekspertë mjekësorë dhe psikologjikë. Këto kushte bëjnë që të zhvillohen zakone jo të shëndetshme të ngrënies, të tilla si një mani me ushqimin, peshën trupore ose formën e trupit. Në raste të rënda, çrregullimet e të ngrënit mund të kenë pasoja të rënda shëndetësore dhe madje mund të rezultojnë në vdekje, nëse lihen të patrajtuara. Simptomat e zakonshme përfshijnë kufizimin e rëndë të ushqimit. Llojet më të zakonshme janë:
Të gjitha këto çrregullime që lidhen me shëndetin mendor kanë nevojë që të trajtohen nga mjeku dhe psikologu./ Davis Behavioral Health |
| Posted: 13 Jan 2021 12:44 AM PST Një ndër sëmundjet e gjakut është edhe Drepanocitoza (SICKLE CELL ANEMIA) e cila është anemi me qelizat e kuqe të gjakut jonormale (si drapër) në dallim nga ato normale në formë disku bikonkav. Kjo formë jonormale e eritrociteve vjen nga ekzistenca e një hemoglobine defektoze e quajtur hemoglobina S. Në gjakun e pacientëve drepanocitar qarkullojnë eritrocite në formë drapri. Shpëtim për këtë sëmundje është transfuzioni i gjakut ose transplanti i palcës kurrizore, duke qenë që transplanti në vendin tonë nuk është i mundur të bëhet këto pacientë janë të detyruar të bëjnë transfuzion gjaku. Një ndër këto pacientë është dhe N. Tojalli. Në një intervistë për Gazetën "Shëndet +" Briseda Tojalli nga Vlora, nëna e N, tregon kalvarin e vuajtjeve të së bijës. N sot është 11 vjeç dhe ka vetëm një ëndërr që kur të shërohet dhe të rritet të bëhet mjeke pediatre për të shëruar fëmijët. N është një nxënëse e shkëlqyer në mësime. E ka të trashëguar nga ne, unë dhe bashkëshorti im, ne jemi mbartës të dy. I kemi bërë të gjitha analizat para se të ngelja shtatëzanë në Vlorë dhe nuk na e nxorën që ishim mbartës. Kur isha 7 muajsh shkoj në Greqi për të jetuar atje, bëra analizat dhe mjekët më thanë që isha mbartëse por shanset ishin që edhe N të lindte e sëmurë nga kjo sëmundje, nuk donim ta besonin se mund të lindte me sëmundje të gjakut. Pasi lindi në muajin e parë N u detyrua të merrte gjak. Dhe që nga ai moment N ka marrë gjak, po bëhen 11 që ajo bën transfuzion gjaku,- tregon Briseda. E gjithë jeta e N ka kaluar në spitale, kjo sëmundje bllokon enët e gjakut ku si pasojë shkakton kriza dhe dhimbje. Në fund të tetorit N ju nënshtrua një ndërhyrje kirurgjikale për gurët në tëmth por, edhe analizat e mëlçisë nuk i dalin mirë kohët e fundit, frika është se mos edhe mëlçia do i dali jashtë funksioni. Këto janë efektet anësore të kësaj sëmundjeje. Kostoja për të ardhur në Tiranë nga Vlora nuk është e paktë. 3 herë në muaj janë të detyruar që të vijnë në pediatrinë e QSUT-së. Për të ardhur nga Vlora në Tiranë u kushton 50 mijë lekë të vjetra, ndërsa në kohën kur vendi ishte në mbyllje totale (karantinë) kanë paguar edhe 100-150 mijë lekë të vjetra që të vinin për të bërë transfuzion gjaku. Pandemia ka bërë që mungesa e gjakut të jetë problemi kryesor për këto pacientë. Briseda tregon që ka patur mungesa gjaku, N duhet të marrë 500 ml gjak dhe mund të marrë vetëm 200-250 ml. Ka patur raste që kemi ardhur nga Vlora dhe jemi kthyer duar bosh pasi nuk kishte, kjo mungesë i shkakton shumë lodhje vajzës. Nuk ka fuqi as të flasë. Kur nuk ka gjak na marrin në telefon që të mos vijmë nga Vlora. Për ne është shumë e vështirë, unë vetë jam e pa punë, nuk më mbajën për shkak se bëj mungesa nga vajza. Im shoq shkon me tre mujor në Greqi, emigrat por edhe ai nuk ka vajtur më në emigrim se duhet të jetë këtu për vajzën. Kemi marrë borxhe që tja dalim, ilaçet kushtojnë. Kemi mbërritur në Tiranë në orën 9 dhe jemi akoma në pritje të gjakut, Ndër të tjera Briseda thotë që transplanti i palcës kurrizore është i vetmi shpëtim për vajzën e saj. Ajo bën thirrje që kush të mundet të dhurojë gjak për këta fëmijë e cfila është e vetmja mënyrë për të qëndruar në jetë./ Desara Çela
|
| Mjeku Alket Koroshi, ju përgjigjet pyetjeve në lidhje me vaksinat anti Covid-19 Posted: 13 Jan 2021 12:40 AM PST Si funksionojnë vaksinat COVID-19? Vaksinat COVID-19 funksionojnë duke mësuar sistemin imunitar për tu mbrojtur kundër virusit. Asnjë nga dy vaksinat e aprovuara në Shtetet e Bashkuara – të bëra nga Pfizer-BioNTech dhe Moderna – nuk përmban virusin e gjallë. Ato i japin trupit një mundesi te nje një grimce të ketij virusi që shkakton COVID-19, i quajtur një proteinë "spike". Pasi të vaksinoheni, makineria e qelizës përdor projektin për të bërë proteinën spike. Kjo proteinë më pas shfaqet në sipërfaqen e qelizës dhe sistemi imunitar i përgjigjet asaj. Ndërsa projekti është një kod gjenetik, ai kurrë nuk hyn në bërthamën e qelizave. “Kjo do të thotë që ajo kurrë nuk shndërrohet në ADN”, “Vetë mARN shkatërrohet nga qelizat pasi ato prodhojnë proteinë spike.” A mund t'ju sëmurin vaksinat? “Vetë proteina spike nuk mund të shkaktojë një infeksion” Sa të sigurta dhe efektive janë vaksinat? Vaksinat janë shumë të sigurta dhe efektive. “Efektiviteti i tyre është i jashtëzakonshëm” Vaksina e gripit është ne menyre tipike 40% deri 60% efektive dhe vaksinat COVID-19 janë 94% deri 95% efektive.” Megjithatë, disa njerëz mund të kenë një reaksion alergjik ndaj vaksinës. Njerëzit që kanë pasur reaksione alergjike ndaj vaksinave të tjera duhet të pyesin mjekun e tyre për marrjen e vaksinës COVID-19. Njerëzit me alergji të lidhura me jo-vaksinat – të tilla si alergji ushqimore, alergji shtëpiake, alergji sezonale – mund të vaksinohen në mënyrë të sigurt. Efektet e mundshme anësore, të tilla si ënjtja ose dhimbja në vendin e injeksionit, ethet, dhimbja e kokës ose dhimbja e muskujve, janë të përkohshme. “Këto efekte anësore nuk janë aq të këqija sa rastet e rënda të COVID-19, të cilat mund të jenë fatale,” Nëse kam pasur COVID-19, a duhet të vaksinohem? Po. CDC rekomandon vaksinimin për njerëzit që kanë pasur COVID-19. Kjo pasi nuk dihet se sa zgjat imuniteti ndaj virusit pas një infeksioni. Pasi të vaksinohemi, a mund të heqim qafe maskat? Jo. Veshja e maskës, larja e duarve dhe distancimi shoqëror janë të domosdoshme edhe pasi të vaksinohen. Vaksina ju mbron nga sëmundja, por studiuesit nuk e dinë nëse akoma mund të infektoheni dhe ta transmetoni virusin tek të tjerët. A është e vërtetë se ka mikroçipa në vaksina, ose që ato mund të shkaktojnë infertilitet? Jo, nuk ka pajisje përcjellëse të mikroçipave në vaksina. Dhe vaksina nuk do të shkaktojë shterpësi. |
| You are subscribed to email updates from GAZETA SHËNDETI. To stop receiving these emails, you may unsubscribe now. | Email delivery powered by Google |
| Google, 1600 Amphitheatre Parkway, Mountain View, CA 94043, United States | |
Lexo edhe:
